Ukuvikela kanye uvuselela Engcwele Ihlathi Hill Paluküla, Estonia.

I-Sacred Forest Hill ePaluküla (Paluküla hiiemägi), endaweni yokulondolozwa kwemvelo yaseKõnnumaa naseNatura 2000 indawo. (Photo: UToivo Sepp noPaluküla Sacred Grove Hill Custodian Society).

    Site
    Ngaphambi kokunqotshwa nokuhlukaniswa kobuKristu kwe-Estonia ngamaJalimane namaDanes ngesikhathi seMpi Yenkolo yaseLivonia ngekhulu le-13, yonke imizana yasendaweni yabelane ngamasayithi emvelo angcwele. Imizana eminingi yasendaweni isukela kulezi zikhathi futhi ukuhambisana kwayo nezindawo ezingcwele zemvelo kwakha iphethini kwezwe. Endaweni yedolobhana lasePaluküla eCentral Estonia kubeka iNtaba Engcwele Yehlathi ebizwa nge-Hiiemägi ("lezi-igquma ”). Abantu abaningi bendawo basalandela iMaausk, okusho ukuthi bakhonza imvelo njengonkulunkulu. Banikela ngesivuno sokuqala sonyaka kokhokho abahlotshaniswa ne-Hiiemägi nezihlahla. Baphinde bagubhe usuku lweMidsummer kuleli sayithi. Ngokwesiko, izihlahla zayo akumele zigawulwe negquma alinakulinywa noma kuphazamiseke ngenye indlela.

    Indawo ye-Sacred Forest Hill ePaluküla (Paluküla hiiemägi) maqondana nezindlu, imigwaqo namasimu edolobhana lasePaluküla. (Isithombe sasemoyeni: Ibhodi Lomhlaba Wase-Estonia)

    Isayensi yemvelo kanye nezinto eziphilayo
    Igquma leli liyingxenye yendawo enamanzi amaningi. Iqukethe izinqwaba ezincane nezigodi futhi iyindawo evelele kakhulu ye- IPaluküla iphela i-moraine kanye nensimu ye-kame. Ingxenye enkulu yegquma imbozwe ihlathi. Izinhlobo zezindawo zokuhlala ehlathini zifaka amahlathi ase-Fennoscandian acebile ngamakhambi ane IPicea abies ne-taiga yaseNtshonalanga. Ababhalisi bezemvelo e-Estonia babika izinhlobo zezinyoni zasehlathini ezibandakanya isiqophamithi esisekelwa mhlophe I-Dendrocopos leucotos, izinhlobo zamalulwane kanye nenani lezintuthwane zokhuni olubomvu (Intuthwane yasePolyctena).

    Isimo: Ngenxa yokusongelwa.

    izinsongo
    Cishe bonke abantu bendawo bathi leli gquma libalulekile kubo kepha abanye abantu bahlukaniswe ngamathonya avela ngaphandle njengokuhweba kokusetshenziswa komhlaba., ukwakha kanye nentuthuko kanye nokuphazamiseka okungenzeka kube yi-EU. Ukuphathwa kukamasipala waseKehtna kulindeleke ukuthi wakhe isikhungo sezemidlalo nezokungcebeleka kolunye uhlangothi lwegquma. Omakhelwane abakhona baphazanyiswa yimiklamo ehlongozwayo engashintsha impilo yabo yansuku zonke. Ngokuya ngohlelo oluningiliziwe lwesikhala sendawo, amalifti amabili okushushuluza namapayipi amanzi okwenziwa inganono yeqhwa kuzodinga ukumbiwa. Ngaphezu kwalokho, izakhiwo ezingamashumi amabili, kanye nezindawo zokupaka; isikwele se-volleyball, kuhlelwe izinkantolo ezimbili zethenisi nenkundla yebhola lezinyawo eduze kwalesi siza, konke ngaphakathi kwendawo yokongiwa kwemvelo.

    abagcina
    Abalandeli beMaausk benza njalo amasiko ngamanye nangokomphakathi endaweni. Ngokwesiko bavikele izindawo ezingcwele zemvelo ngokuvinjelwa kwendawo ngokhuni nangezindlela zokulima. Baqhubeka nokuhlonipha igquma elingcwele kanti abanye bakha i inhlangano ukuvikela iPaluküla Sacred Forest Hill. Usoseshini usebenza njengomgcini wegquma futhi uhlose ukutadisha nokulondoloza indawo engcwele nokuxhumana nezinye izinhlangano. Inhlangano esekela inkolo yemvelo yomdabu, i ‘Indlu yase-Estonia yaseTaara kanye nezinkolo zomdabu’Ibhaliswe njengenhlangano yenkolo. ‘Indlu’ ivikela futhi ivuselele izindawo zemvelo ezingcwele kulo lonke elase-Estonia.

    Vision
    Ukunyakaza komgcini kusebenza ukuvikela nokonga izindawo ezingcwele zemvelo ezifana ne-Hiiemägi ekunqunyweni kwamahlathi nasezinhlelweni zokwakha. Izindawo zemvelo ezingcwele kulo lonke elase-Estonia kufanele zivikelwe futhi izikhungo ezibhekene nokuphathwa kwamagugu emvelo namasiko zidinga ukuhlonyiselwa ukuxhasa imizamo yokulondolozwa kwabagcini. Lezi zindawo ezikhethekile, lapho okwenziwa ngabantu kungabusi ngaphezu kwemvelo, hlanganisa imvelo namagugu futhi ngasikhathi sinye ube nobukhulu obungcwele. Kulokhu ngoPaluküla, igquma eliseningizimu elinenxenye evulekile lingasetshenziselwa ukushibilika ebusika ngekusasa elibonakalayo, kepha ngaphandle kokwakhiwa kokuzenzela. Isayithi lingasebenza futhi njengesibonelo esiphilayo semfundo yemvelo, ukwethula imikhuba yokongiwa kwamasiko kubabukeli.

    Coalition
    Abagcini bendawo baqale baxhumana ne-Estonia House of Taara and Native Religions. Inhlangano efanayo eFinland engomakhelwane, Isipikili sasezulwini, uqoqe amasiginesha esekela igquma; Abantu baseFinno-Ugric banezindawo ezifanayo ezingcwele zemvelo namasiko ahambisanayo. Isikhwama Semvelo sase-Estonia sinikeze izeluleko ngezomthetho futhi sakhipha nesitatimende esisekelayo. Inhlangano engekho ngaphansi kukahulumeni, Imifino yase-Estonia, kufakwe icala ku incwadi yezingxoxo ngokuvikelwa kwemvelo e-Estonia.

    Abomdabu baseMelika, ekuvakasheni kwabo e-Estonia, babenomkhosi esizeni ukuxhasa indawo engcwele yemvelo. Ezinye izazi zezinto eziphilayo, izazi zesintu, futhi abavubukuli basekela leli cala ngolwazi lwabo lobuchwepheshe.

    Ukwenza iphalishi nokucula izingoma zesintu zohlobo oludala embuthanweni obuseSacred Forest Hill eKunda (enyakatho ye-Estonia), Okthoba 2009. (Photo: UHeiki Maiberg)

    Action
    NgoNovemba 8 2004, kungakapheli isikhathi esaziwa ngokuthi "Isikhathi semiphefumulo ekhathazayo", ukuhlangana kwabantu egqumeni bekwazile ukumisa ugandaganda kwaheha umphakathi nabezindaba. Amasiginesha avela kulo lonke elase-Estonia aqoqelwa ukufaka isicelo. Abagcini bendawo baqala icala lasenkantolo eliphikisana nohlelo lwendawo olunemininingwane mayelana nesikhungo semidlalo sasebusika futhi kufaka phakathi iziphakamisi zezulu. Imvume yokwakha yahoxiswa, kodwa uhlelo lwalungakhohlakali. Leli cala selingaphansi kwegunya leNkantolo YaseYurophu Yamalungelo Abantu. Abagcini bendawo baqhubeka nokuqapha izimvume zokuqala zokwakha futhi basabaphonsela inselelo lapho kudingeka.

    amathuluzi Conservation
    Ukuhunyushwa kwe ‘IUCN UNESCO Engcwele Amasayithi Yemvelo: ImiKhombandlela Protected Area Managers’Ngesi-Estonia ngo 2011 nokwethulwa kwencwadi okwalandela emahhovisi ezifunda eBhodi Yezemvelo, inike amandla ukubheka izindawo ezingcwele zemvelo ekucabangeni ngezinqubo zokuhlela. Uhlelo olusha olujwayelekile lomasipala waseKehtna lubalula izindawo ezingcwele zemvelo futhi alukuvumeli ukulimala kwazo ngokwakhiwa.

    Policy and Law
    I-Hiiemägi ivikelwe njengendawo yokulondolozwa kwemvelo yaseKõnnumaa eNatura 2000 inethiwekhi. Umthetho wase-Estonia awuwamukeli amasayithi emvelo angcwele, kepha ibona izindawo zokuvubukula nezemvelo njengezivikelwe. Imithetho esalungiswa ibhalwe yiqembu ngaphakathi kwe- iphalamende, ukuchibiyela kokubili uMthetho Wokulondolozwa Kwamagugu kanye noMthetho Wokulondolozwa Kwemvelo wase-Estonia. Amasayithi emvelo angcwele kufanele abhekwe njengohlobo olukhethekile lesikhumbuzo, nemithetho yokuvikela ehambisanayo.

    Imiphumela
    Igquma lihlala linjalo; ihlathi aligawulwa. Izinhlobo ezivikelwe nezinye zisahlala ezindaweni zazo zokuhlala. Imihlangano yabantu, ukulandela amasiko amadala omdabu nokugubha amaholide ekhalenda yesintu kuyenzeka futhi. Imililo yesiko yenzeka endaweni yomlilo yendabuko futhi bonke ababambiqhaza baya ngokuya bacabangele ubungcwele begquma. AbaseCustodians sebenabo oxhumana nabo emhlabeni jikelele kanye nobuzwe uhlelo lokongiwa ezindaweni ezingcwele zemvelo e-Estonia 2008-2012 isetshenzisiwe ngokwengxenye. Umsebenzi wezinsizakalo wokuqoqwa kwamasayithi uqalile.

    Amagugu omlomo, ibhalwe phansi isuka ePaluküla in 1937:

    "Elinye icala ukuthi izihlahla eziningi ze-alder zazinqunyiwe zavela e-Hiiemägi. Kwakusho okubi ngoba ngaphambi kokuba izihlahla ezizungeze itshe lomnikelo zingcwele. Futhi ukubikezela kwagcwaliseka. Kulo nyaka kufe izinkomo eziningi kulo muzi."
    - Izinqolobane zomlando wase-Estonia i-ERA I 5, 723 (2)
    Ukwehla eNtabeni Engcwele Yehlathi (Hiiemägi = Hiis-hill) ePaluküla ngemuva kokuhlangana.
    (Photo: I-Kadi-ann kraut)
    Resources
    I-inthanethi