Safle
Mae'r astudiaeth hon yn cymharu dau safle naturiol cysegredig yng Ngweriniaeth Guinea Bissau. Tiriogaethau arfordirol Bijante (Archipelago Bijagos) ac mae Colage ar arfordir y tir mawr yn amrywio'n ddaearyddol ond yn debyg o ran diwylliant. Mae nhw, er enghraifft,, y ddau wedi'u gwarchod gan y ceidwaid traddodiadol. Mae'r ddau yn cynnwys mangrofau a choedwigoedd trofannol. Nodweddir cymdeithasau lleol gan undod uchel rhwng yr unigolion sydd â'u rhyddid eu hunain, ond parchu'r hawliau a'r gofynion crefyddol ar y cyd. Mae defodau cychwyn sy'n digwydd mewn coedwigoedd cysegredig neu ardaloedd naturiol o'u cwmpas yn nodi pasio pobl ifanc i ddosbarthiadau oedran newydd. Tra bod Colage ym mharc cenedlaethol Cacheu, Mae Bijante yn rhan o warchodfa biosffer Bolama-Bijagos, heb ei warchod yn gyfreithiol.
Mae'r fetish hwn yn nodi ffin safle cysegredig arfordirol neu forol Kawawana. Mae'n gysylltiedig â thabŵau ynghylch mynediad a defnyddio adnoddau fel pysgota, cychod ac yn yr achos hwn hefyd cynhaeaf coed mangrof fel y gwelwch yn y cefndir. (Llun: cwrteisi Julien Semelin.)
Ceidwaid
Mae pobl leol Colage yn rhan o'r Felupe, tra bod pobl Bijante yn cael eu galw'n Bijagos. Mae bywyd yn yr ardaloedd hyn yn cael ei reoli gan Flaenoriaid yn dilyn arferion a thraddodiadau hynafol. Ffigurau cymdeithasol pwysicaf coedwig Colage yw'r Bore (brenin) y Alamba (tirfeddiannwr), y Obiapulo (Meistr seremoni) a'r Trysorydd (Dyn meddygaeth). Mae'r archoffeiriades yn gofalu am y tân cysegredig ac o dŷ cysegredig yr ysbrydion. Gyda'n gilydd, maen nhw'n dysgu'r cenedlaethau iau yn ystod seremonïau. Mae'r cymunedau hyn wedi'u cysylltu'n dynn iawn â'u hamgylchedd naturiol trwy eu diwylliant a'u credoau crefyddol. Mae holl aelodau'r gymuned yn dechrau gwneud offrymau mewn safleoedd naturiol cysegredig yn ifanc.
Mae'r Brenin Oronhó yn rheoli safle Bijante trwy gynnal crefyddol, tasgau cymdeithasol a gwleidyddol. Mae'n ddarostyngedig i'r cyngor henoed lleol. Ar wahân i sawl ffigur allweddol sy'n gyfrifol am warchod safleoedd naturiol cysegredig, y gred leol yw bod y coedwigoedd cysegredig yn gwarchod eu hunain. Dim ond dynion sy'n hygyrch i rai ohonyn nhw, eraill yn unig gan fenywod. Mae'r safleoedd hyn yn cael eu llywodraethu trwy fythau a thabŵau lleol ynghylch cyrchu neu bysgota mewn safleoedd naturiol cysegredig. Credir bod tresmasu yn galw sancsiynau o natur gyfriniol gan y dewiniaeth.
Gweledigaeth
Ceisir cydnabyddiaeth flanced ar gyfer yr holl safleoedd naturiol cysegredig mewn ardaloedd gwarchodedig a'r tu allan iddynt. Mae grymuso gweithredu cymunedol yn ymddangos yn gam rhesymegol. Gallai mapio safleoedd naturiol cysegredig anhysbys helpu i'w rhoi dan warchodaeth gyfreithiol ond mae'n her o hyd i addasu'r deddfau cenedlaethol cyfredol yn benodol er mwyn galluogi mesurau cadwraeth sy'n ddymunol yn lleol.. Ar gyfer y safleoedd naturiol cysegredig hynny sydd wedi'u lleoli mewn ardaloedd gwarchodedig, dylai'r rheolwyr sicrhau a chefnogi defodau defodol Safle Naturiol Cysegredig sydd â gwerth diwylliannol neu ysbrydol fel sy'n briodol.
Amas Cocuillier Petit kassa: Mae coeden Baobab sanctaidd yn sefyll ar dro afon. Mae'r baobab yn rhywogaeth o arwyddocâd diwylliannol uchel yn Affrica, mae hefyd i'w gael yn Awstralia. Mae coed baobab yn gweithredu fel marcwyr ar gyfer lleoedd cyfarfod ond maent hefyd yn bwysig fel lleoedd i gyfathrebu â'r hynafiaid. (Llun: cwrteisi Julien Semelin.)
Ecoleg a Bioamrywiaeth
Mae'r rhanbarth yn cynnwys savannas yn bennaf, coedwigoedd cras a lled-cras, mangrofau a diwylliannau reis. Y mangrofau cysegredig (Rhizospora sp.) a choedwigoedd (Ceiba pentandra) yn gyffredinol mae gan y rhanbarth fioamrywiaeth uwch na'u safleoedd cyfagos, cynnig mwy o blanhigion bwytadwy a meddyginiaethol i'r cymunedau lleol. Ymhlith yr anifeiliaid yn y rhanbarth mae Manatee Gorllewin Affrica (Trichecus senegalensis), y Crwban Gwyrdd (Chelonia mydas) a Chrocodeil Nîl (Crocodylus niloticus).
Bygythiadau
Mae codiad yn lefel y môr yn bygwth tiroedd cysegredig arfordirol yn y rhanbarth a gallai newid yn yr hinsawdd ansefydlogi ecosystemau. Yn fwy ar fin digwydd, fodd bynnag yw bygythiad moderneiddio. Mae grwpiau allanol yn hyrwyddo'r gred bod y rhanbarthau hyn yn ôl ac yn danddatblygedig ac yn torri ar draws trosglwyddo gwybodaeth leol. Wedi'i ddrysu a'i orfodi gan dlodi, mae pobl ifanc ifanc yn mudo i ardaloedd trefol ac mae henuriaid yn gwerthu allan i randdeiliaid pwerus sy'n trosi eu tiroedd yn blanhigfeydd cnau cashiw neu'n ardaloedd ar gyfer datblygu twristiaeth. Mae pysgota dwys gan bysgotwyr y tu allan i Senegalese a Gini yn bygwth yr adnoddau morol ac yn lleihau argaeledd pysgod i'r cymunedau lleol.
Ceidwad i "Colage" mae sioeau naturiol cysegredig yn arwain y ffordd i fynedfa'r rhigol lle mae'r safle. Mae Bijagóiaid wedi'u cysylltu â'r tir trwy'r defodau sy'n eu dilyn trwy fywyd a marwolaeth. Bron i dri chwarter i gyd 88 mae ynysoedd yn yr archipelago yn fannau cysegredig i aelodau a gychwynnwyd. (Llun: Lafiba.)
Clymblaid
Y FIBA (Sefydliad Rhyngwladol Banc d’Arguin) yn cefnogi ymchwil yn yr ardal. Mae'r ddwy gymuned wedi'u lleoli mewn tiriogaeth fwy a reolir yn swyddogol gan weinyddwr a llywodraethwr. mewn gwirionedd, Fodd bynnag,, mae aelodau cymunedol cychwynnol y rhanbarth yn rheoli'r safleoedd ar eu pen eu hunain, weithiau gyda chefnogaeth ariannol o'r parc neu'r warchodfa biosffer. Y Brenin, er enghraifft,, yn nodi dechrau'r tymhorau amaethyddol a dyddiadau'r prif seremonïau. Mae rhai cyrff anllywodraethol amgylcheddol ar waith yn y ddau ranbarth, tra bod y parc yn hwyluso ysgolion a ffynhonnau ar gyfer y boblogaeth leol.
Gweithredu
Hyd yn hyn mae ymdrechion cadwraeth yn y rhanbarth wedi canolbwyntio ar reoleiddio pysgodfeydd a gwarchod bioamrywiaeth yn gyffredinol yn hytrach nag ar safleoedd naturiol cysegredig. Tra bod pobl a gychwynnwyd yn lleol yn cymryd y camau angenrheidiol i warchod y coedwigoedd cysegredig, mae gwyddonwyr a rheolwyr wedi creu'r mapiau firs ynghyd â cheidwaid, gan nodi lleoliadau safleoedd naturiol cysegredig penodol fel Bijante a Colage. Mae gwyddonwyr a chyrff anllywodraethol hefyd wedi codi ymwybyddiaeth o'r problemau a'r cyfleoedd lleol ar gyfer safleoedd naturiol cysegredig.
Offer Cadwraeth
Mae'r duedd ryngwladol tuag at gydnabod y safleoedd hyn yn cynnig cyfle da i gydnabod yn lleol eu pwysigrwydd. Mapiau cyfranogol o'r lleoliadau, mae statws a bygythiadau’r safleoedd naturiol cysegredig yn darparu mewnwelediad sy’n galluogi llunwyr polisi i ddatblygu deddfau penodol ar gyfer amddiffyn safleoedd o’r fath. Mae astudiaethau gwyddonol hefyd yn cynyddu ymwybyddiaeth o'r bygythiadau parhaus t0 safleoedd naturiol cysegredig ac yn helpu i roi cadwraeth y safleoedd hyn ar agenda wleidyddol Guinea-Bissau.
Polisi a'r Gyfraith
Mae Bijante yng ngwarchodfa biosffer Bolama-Bijagos, a Colage ym mharc naturiol mangrof afon Cacheu. Dim ond Colage sy'n cael ei ddiogelu'n gyfreithlon. Mae gweithred genedlaethol Guinea-Bissau ar ardaloedd gwarchodedig yn cydnabod safleoedd naturiol cysegredig fel safleoedd ar gyfer ymarfer crefyddol. Os yw'r safleoedd naturiol cysegredig hynny wedi'u lleoli mewn ardaloedd gwarchodedig, ni ellir newid eu cyflwr naturiol. Mae mynediad wedi'i gyfyngu yn unol â rheoliadau'r gymuned leol. Mae'r gyfraith ar ddeiliadaeth tir yn sicrhau bod gan drigolion traddodiadol yr hawl i'w gyrchu. Mae deddf goedwig ddiweddar yn galluogi cydnabod coedwigoedd cymunedol a reolir gan y bobl leol o dan oruchwyliaeth y DGFF (Cyfarwyddyd Genérale des Forêts et Faune / Cyfarwyddiaeth gyffredinol ar gyfer Coedwigoedd a bywyd gwyllt) yn atal eu gwerthu. Gwaherddir hela yn y rhanbarth a chaniateir pysgota i bobl leol yn unig. Hyd yn hyn, mae'r offer cyfreithiol yn parhau i fod yn aneffeithiol o ystyried eu gorfodaeth annigonol a'u hintegreiddio'n wan i fesurau polisi sectorol eraill.
Canlyniadau
Mae cadw safleoedd naturiol cysegredig yn eu cyflwr presennol gan gymunedau lleol yn bwysig, ond erys bygythiadau. Mae astudiaethau gan FIBA yn cefnogi'r camau cyntaf tuag at gynyddu ymwybyddiaeth o bwysigrwydd safleoedd naturiol cysegredig a'r bygythiadau sy'n eu hwynebu. Mae diddordeb academaidd yn cefnogi cydnabyddiaeth o'r hyn a fyddai fel arall yn cael ei ystyried yn sawrus. Mae deddfau newydd wedi dod i'r amlwg, ond dylid nodi nodweddion y safleoedd naturiol cysegredig ar wahân er mwyn cydymffurfio'n effeithiol.
Mae'r fetish hwn yn nodi ffin safle cysegredig morol Kawawana. Mae safleoedd cysegredig mewn ardaloedd morol yn aml yn gysylltiedig â thabŵau ynghylch mynediad a defnyddio adnoddau fel pysgota, cychod a gweithgareddau eraill. (Llun: cwrteisi Julien Semelin.)
Mae dawnsiwr gwrywaidd traddodiadol o Bijago yn cymryd rhan mewn seremoni. Mae dyn a menywod yn dawnsio dawnsfeydd ar wahân a phenodol sy'n cynnig deddfiad o ddimensiwn cysegredig neu ysbrydol bywyd. Wrth i gredoau animeiddiwr barhau i fod yn gryf yn yr archipelago nid ydyn nhw mewn perygl ond yn lle hynny mae agweddau ohonyn nhw hefyd yn cael eu hymgorffori mewn Cristnogaeth ac Islam. (Llun: Lafiba.)
Menyw Bijagos mewn gwisg seremonïol draddodiadol wedi'i phaentio â chymysgedd o olew palmwydd a chlai coch. Yng nghymdeithas matriarchaidd Bijagos mae gan fenyw safle uchel dros lywodraethu a gwneud penderfyniadau yn y gymuned. Oherwydd bod y Bijagos mewn archipelago ynysig mae llawer o'u traddodiadau diwylliannol yn parhau i fod yn gyfan. (Llun: Lafiba.)- Meddai A.R., Cardoso L., Indjai B.. a Da Silva Nhaga H.. (2011). Nodi a nodweddu safleoedd arfordirol a morol naturiol cysegredig yng Ngorllewin Affrica. Adroddiad Guinea-Bissau.
